Mae ymchwil ddiweddaraf Chwarae Teg wedi datgelu bod gwahaniaethu tuag at fenywod a dynion anabl yng Nghymru yn endemig. Mae angen newid diwylliannol ac addysg sylweddol er mwyn chwalu'r rhwystrau. 

“Mae'n hanfodol ein bod ni i gyd yn newid y ffordd rydyn ni'n gweld anabledd. Rhaid i ni roi'r gorau i roi'r baich a'r cyfrifoldeb ar unigolion, ac yn lle hynny edrych ar y ffordd y mae ein cymdeithas yn gosod rhwystrau ar gyfer grwpiau ag anghenion amrywiol. Mae ein systemau wedi'u llunio ar sail model hen ffasiwn sy'n gweddu i ychydig o bobl ddethol ac sy’n dieithrio cymaint o rai eraill. Mae angen i ni ailadeiladu mewn ffordd sy'n darparu ar gyfer amrywiaeth, yn ei gofleidio ac yn caniatáu i bawb ffynnu. 

“Mae cyfle nawr i gyflogwyr a rhai sy’n gwneud penderfyniadau weithio gyda menywod anabl, a dechrau sgyrsiau er mwyn canfod sut y gallwn wneud pethau’n well. Nid oes ateb cyflym, nac un ateb sy’n addas i bawb. Rhaid cael proses o gyfathrebu, cydweithredu a chyd-gynhyrchu.  

“Dim ond gyda mwy o amrywiaeth ar bob lefel - o ran rhyw, ethnigrwydd, oedran, rhywioldeb, anabledd a mwy - y byddwn yn gweld cynnydd gwirioneddol a phrosesau gwneud penderfyniadau sy'n gweithio i bob un ohonom.

Mae’r pandemig hwn wedi profi bod cymaint o’r addasiadau y mae pobl anabl wedi bod yn ymgyrchu drostyn nhw - fel gweithio gartref, defnyddio technoleg yn fwy effeithiol, gweithio oriau mwy hyblyg - yn bosibl, er iddyn nhw gael eu gwadu ers tro byd.

“Rydyn ni wedi profi’n bendant nad rhywle rydych chi'n mynd iddo yw gwaith, ond rhywbeth rydych chi'n ei wneud. Mae hwn yn gyfle sylweddol i achosi newid mawr yn nifer y bobl anabl sy'n gallu gweithio. Mae coronafirws wedi gwaethygu ac wedi datgelu’r anghydraddoldebau a oedd yn bodoli eisoes, ond mae bellach yn gyfle i ail-adeiladu’n well ac wrth i ni wella, mae’n hanfodol bod anghenion a blaenoriaethau pobl anabl mewn gwaith yn cael eu hamddiffyn a’u blaenoriaethu er mwyn creu Cymru sy’n gweithio i bob un ohonom ni.