Ynglŷn â’r Placiau Porffor

Lansiwyd y Placiau Porffor ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod 2017, gan grŵp o wirfoddolwyr a oedd am goffáu Val Feld, y cyn Aelod Cynulliad. Nod yr ymgyrch yw gwella’r ffordd mae menywod hynod yng Nghymru’n cael eu cydnabod a dyfarnu Plac Porffor iddynt i goffáu eu cyflawniadau ac i ategu eu gwaddol i hanes Cymru.

Mewn partneriaeth â Chwarae Teg, bydd y Placiau Porffor yn amlygu ac yn anrhydeddu menywod ledled Cymru sydd wedi cael effaith barhaol ar eu cymunedau ac sydd hyd yma heb eu dathlu na’u cynnwys yn y llyfrau hanes o gwbl.

Ar hyn o bryd, amcangyfrifir bod tua 250 o blaciau glas yn coffáu unigolion nodedig yng Nghymru, gyda’r mwyafrif llethol ohonynt yn dathlu llwyddiannau dynion, ac eithrio rhyw ddwsin yn unig sy’n dathlu menywod. Nod y Placiau Porffor yw mynd i’r afael â’r anghydraddoldeb hwn a rhoi lle blaenllaw i fenywod mewn hanes.

Y gobaith yw y bydd pobl o bob cwr o Gymru’n gweld hyn fel cyfle i gofio ac anrhydeddu ein menywod anhygoel yng Nghymru. Rydym yn gwahodd y cyhoedd i ystyried menywod anhygoel o Gymru i dderbyn Plac Porffor.

Megan Lloyd George oedd yr AS benywaidd cyntaf i etholaeth Gymreig, Ynys Môn, o 1929-1951 ac yn ddiweddarach Caerfyrddin o 1957-1966. Drwy gydol y cyfnod hwn, bu’n hyrwyddo menywod mewn ffyrdd arwyddocaol.

Megan Lloyd George

Bydd y plac yn coffáu’r hanesydd ffeministaidd Ursula Masson, a aned ym Merthyr ac a sicrhaodd ganlyniadau rhagorol wrth hyrwyddo rôl menywod yng Nghymru, ddoe a heddiw. Ar ôl gweithio ym maes addysg oedolion yn Abertawe, symudodd i Drefforest. Yno, roedd ganddi ddiddordeb arbennig mewn hanes menywod a ffeministiaeth.

Ursula Masson

Cyrhaeddodd Angela y DU yn 16 oed o Hong Kong, gan siarad ychydig iawn o Saesneg ac yn wynebu gwahaniaethau diwylliannol enfawr. Fodd bynnag, gwnaeth ei hagwedd gadarnhaol a’i gwaith diflino wahaniaeth anfesuradwy i fywydau llawer o fenywod Tsieineaidd oedd yn byw yng Nghymru.

Angela Kwok

Yn ffigwr hynod o wleidyddol ac angerddol yn y gymuned, roedd Eunice yn un o sylfaenwyr gwersyll heddwch menywod Greenham Common yn 1981, gan ymladd dros ddiarfogi arfau niwclear. Ynghŷd â grŵp o fenywod, gorymdeithiodd y 100 milltir o Gaerdydd i Newbury ac yna cadwyno’u hunain at ffensys RAF Greenham. Cafodd y menywod effaith fyd-eang a pharhaodd y gwersyll yn weithgar am 19 mlynedd.

Eunice Stallard