Ers 23 Mawrth, mae rheoliadau’r cyfnod clo wedi cyfyngu symudiadau pawb yn y DU er mwyn atal y feirws Covid-19 rhag lledaenu. Mae’r argyfwng wedi effeithio ar bawb yng Nghymru mewn gwahanol ffyrdd.

Mae’r cyfnod clo wedi effeithio’n ddwys ar bob agwedd ar fywydau menywod, gan gynnwys eu hiechyd, eu cyflogaeth, a’u cyfrifoldebau gofalu am blant ac oedolion eraill. Mae llunio polisi sy’n ddall o ran rhywedd ac effaith sectoraidd mesurau’r cloi wedi golygu bod y cyfnod clo wedi effeithio ar fenywod a dynion mewn nifer o wahanol ffyrdd.

Mae effeithiau economaidd y cyfnod clo yn syrthio’n drwm ar fenywod. Mae menywod yn fwy tebygol o fod yn gwneud gwaith â chyflog isel ar gontractau ansicr mewn sectorau ‘cau i lawr’1 ac maent ddwywaith yn fwy tebygol o fod yn weithwyr allweddol.2 Ledled y DU, mae menywod yn treulio dwywaith gymaint o amser â dynion ar addysgu plant gartref.

Ym mis Mai a mis Mehefin 2020, estynnodd Chwarae Teg wahoddiad i fenywod ledled Cymru gwblhau arolwg a manylu ar eu profiadau yn y cyfnod clo, ynghyd â’u hanghenion a’u gobeithion am adferiad. Ymatebodd dros 1000 o fenywod i’r arolwg hwn. Mae’r adroddiad hwn yn canolbwyntio ar brofiadau menywod yn y farchnad lafur yn sgil Covid.

Nid oes un profiad benywaidd unigol yn ystod y pandemig parhaus hwn. Mae statws cyflogaeth, cyfrifoldebau gofalu am blant ac oedolion, ynghyd â ffactorau fel ethnigrwydd, anabledd ac oedran wedi bod yn allweddol wrth lunio profiadau amrywiol menywod yn y cyfnod clo ac wrth symud tuag at adferiad.

Ymatebodd dros 1,000 o fenywod o bob rhan o Gymru i’n harolwg gan rannu eu profiadau amrywiol o’r pandemig. Gallwch ddarllen canfyddiadau ein hymchwil ddiweddaraf yma.

“Jyglo Cyson o Ddydd i Ddydd” Gofal Plant ac Addysgu Gartref yn ystod y Cyfnod Clo Cyntaf

Wrth i ysgolion a meithrinfeydd gau, gwelsom gyfrifoldebau gofal plant ac addysgu gartref ychwanegol yn disgyn ar fenywod yn bennaf, gan eu rhoi o dan bwysau ychwanegol wrth iddynt geisio cydbwyso gwaith a gofalu. Roedd hyn yn gadael llawer o fenywod yn teimlo’n flinedig, wedi’u llethu ac wedi’u tanbrisio.

Cyfrannodd tybiaethau rhyweddol ynglŷn â phwy fyddai’n gyfrifol am ofalu, gwaith anhyblyg a methiant i ystyried anghenion a phrofiadau menywod wrth wneud penderfyniadau i gyd at yr heriau yr oedd menywod yn eu hwynebu. Nid oedd yr heriau hyn yn disgyn yn gyfartal, gyda rhieni sengl, menywod croenliw, menywod ar incwm isel a menywod hunangyflogedig i gyd yn cael eu taro’n arbennig o galed.

Ond nid yw profiadau menywod yn ystod y cyfnod clo yn annisgwyl; dyma ganlyniad methiant ar y cyd i fynd i’r afael ag achosion sylfaenol anghyfartaledd rhywedd:

• Mae stereoteipiau rhywedd yn golygu bod menywod yn dal i gael eu gweld fel gofalwyr yn gyntaf
• Rydym wedi derbyn system simsan o ofalu am blant, un sy’n dibynnu ar waith di-dâl menywod, a hynny am gyfnod rhy hir o lawer.
• Mae gwaith yn dal i fod yn anhyblyg i lawer, ac yn arwain at densiwn rhwng gwaith a chyfrifoldebau eraill yn y cartref
• Roedd gormod o fenywod mewn sefyllfa ariannol fregus ar ddechrau’r pandemig, a hynny o ganlyniad i dlodi, cyflog isel, ac ansefydlogrwydd gwaith.

Mae ein hail adroddiad sy’n archwilio profiadau menywod o Covid-19 yn trafod effaith gofal plant ac addysgu gartref ac yn nodi argymhellion er mwyn sicrhau nad yw unrhyw gyfnodau clo neu gyfyngiadau pellach yn rhoi menywod dan anfantais ac i fynd i’r afael â’r materion sylfaenol a adawodd fenywod yn fwy agored i brofiadau negyddol yn y lle cyntaf.